Utylizacja odpadów

Termin ten może być rozumiany na dwa sposoby. Po pierwsze, może oznaczać unieszkodliwianie odpadów. Unieszkodliwianiem może być np. wywóz śmieci na wysypisko i pozostawienie ich tam, może być nim również spalanie w spalarni śmieci. Drugie rozumienie utylizacji oznacza przetwarzanie śmieci tak, aby można je ponownie wykorzystać w postaci surowców wtórnych. Surowce wtórne zwykle kojarzą się z kwestią tzw. recyklingu (z j. angielskiego pojedyncze słowo recycle można przetłumaczyć polską frazą ponownie wprowadzać do obiegu.) I rzeczywiście, utylizacja może być tożsama z tym, co określamy jako recykling, czyli częściowy lub całkowity odzysk surowców z odpadów komunalnych bądź innych. Dobrym przykładem jest przerabianie pozostałości pochodzących z przemysłu mięsnego czy rybnego (przerób padliny, odpadków organicznych itp.) Ten rodzaj utylizacji to kopalnia surowców wtórnych, takich jak żelatyna czy mączka pastewna. Warto zauważyć, że przerabianie odpadów organicznych, jak padlina, przy okazji wyczerpuje też znamiona unieszkodliwiania, bowiem eliminuje się potencjalne źródła zakażeń. 

Jak przeprowadza się utylizację?

Metody utylizacji są bardzo różne, w zależności od tego, jakie materiały są jej przedmiotem. 

Aby doprowadzić do możliwości wykorzystania ponownie surowców wtórnych, stosuje się między innymi metody takie jak: 

• oddziaływanie fizykochemiczne na śmieci – zakłada ich neutralizację, po której może rozpocząć się ich bezpieczne składowanie, bądź śmieci mogą być dalej przetwarzane. W skład działań fizykochemicznych wchodzi dezynfekcja fizykochemiczna, zestalanie (powodowanie przechodzenia substancji ciekłych bądź gazowych w stan stały) czy zastosowanie sonochemii (wykorzystanie ultradźwieków do wywołania określonych reakcji chemicznych);
• działanie biologiczne na odpady organiczne – najczęściej mowa wówczas o kompostowaniu, czyli fachowo zwanej utylizacji tlenowej, albo o fermentacji metanowej.

Kompostowanie, któremu ulegają głównie odpady roślinne, to przetwarzanie w próchnicę resztek organicznych. Zaletą jest fakt, że kompostowanie jest naturalne i ekologiczne, bowiem zwykle dokonywane jest przez mikroorganizmy. Można w ten sposób pozyskać nawóz organiczny o wysokich walorach składnikowych. Z kolei w wyniku fermentacji otrzymujemy paliwo alternatywne, jakim jest biogaz. Proces kompostowania i fermentacji nie zapewnia jednak pełnej higienizacji odpadów;

• działanie termiczne czyli spalanie – polega na zredukowaniu w procesie spalania znacznej ilości śmieci. Wadą spalania jest ryzyko powstania szkodliwych gazów i przykrych zapachów oraz popiołu. Popiół zawierać może metale ciężkie i inne związki o szkodliwym wpływie na otoczenie, na czym traci ochrona środowiska. Zaletą jednak jest pozyskiwanie energii, z której często korzystają później np. zakłady przemysłowe, zmniejszając tym samym zużycie paliw kopalnianych.  

Co jest potrzebne do prawidłowego przebiegu utylizacji?

Aby gospodarka odpadami przebiegała sprawnie i bezproblemowo, a utylizacja odpadów była efektywna, konieczna jest segregacja odpadów już na etapie ich wytwarzania. Tylko wówczas bez przeszkód będzie mogło zachodzić wykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych. To właśnie ze względu późniejszą prawidłowy recykling odpadów wprowadzono w Polsce obowiązkową segregację śmieci. Klasyfikacja odpadów na poszczególne sekcje, to znaczy na papier, metale i tworzywa sztuczne, odpady bio, odpady zmieszane i szkło, pomóc ma we wstępnym przyporządkowaniu odpadów. W śmieciarkach znajdują się oddzielne komory, dzięki którym poszczególne rodzaje odpadów są od siebie odseparowane – wg.  tego, jak zostały poselekcjonowane przez wytwórców śmieci, czyli konsumentów.

Co zrobić z odpadami po remoncie?

Odpadów po remoncie, takich jak farby, tusze, kleje, kawałki betonu, metalowe rury, ceramika, zużyte baterie i akumulatory czy sprzęt elektryczny, nie można wyrzucać do kubłów na odpady komunalne. Wśród nich mogą bowiem znajdować się odpady niebezpieczne, które wykazują się m.in. wybuchowością, łatwopalnością, działaniem drażniącym, szkodliwością dla zdrowia, toksycznością.  Najlepiej zamówić specjalne kontenery na gruz lub w przypadku niewielkiej ilości odpadów – worek Big Bag. Coraz bardziej zwiększa się  świadomość tego, jak konieczny jest wywóz gruzu i jak wpływa na ekosystem. Proekologiczne postawy widoczne są na szeroką skalę nie tylko w Warszawie, ale i całej Europie.

Utylizacja odpadów niewątpliwie sprzyja równowadze przyrodniczej. Wysoki odsetek odzyskiwanych surowców wtórnych przyczynia się zaś nie tylko do propagowania postaw proekologicznych, ale też ma swój pozytywny wydźwięk ekonomiczny.