Posiadacze działek budowlanych, na których znajdują się stare budynki, często decydują się na rozbiórkę tych zabudowań, aby zyskać więcej terenu lub by postawić w miejsce starego budynku nowy. Aby przedsięwzięcie wyburzenia domu czy altany przebiegało od początku do końca pomyślnie, już na etapie planowania prac warto pamiętać o kilku ważnych aspektach.
Czy na rozbiórkę wymagane jest pozwolenie?
To zależy. Wyróżnić można różne sytuacje, kiedy prowadzenie robót rozbiórkowych będzie wymagało uzyskania pozwolenia, a także takie, kiedy konieczne będzie jedynie ich zgłoszenie. Istnieje też możliwość, że rozbiórka budynku nie będzie musiała w ogóle być prawnie zarejestrowana.
- Rozbierany budynek nie jest wpisany do rejestru zabytków, a cała jego powierzchnia nie przekracza 25 m². To, z punktu widzenia właściciela budynku, najprostsza możliwa sytuacja, ponieważ nie wymaga ani pozwolenia na rozbiórkę, ani nie jest wymagane żadne zgłoszenie urzędowe planowanych prac. Jeżeli budynek nie przekracza powierzchni 25 m² i nie figuruje w spisie obiektów objętych szczególną ochroną prawną, to można rozpocząć wyburzanie bez żadnych formalnych zezwoleń. Przykładem może być mała, dziesięciometrowa altanka działkowa.
- Budynek nie jest zabytkiem, jego powierzchnia przekracza 25 m², ale ma nie więcej jak 8 m wysokości i znajduje się w odpowiedniej odległości od granicy działki. Odległość ta powinna wynosić nie mniej, niż połowa wysokości budynku. Gdy rozbierany budynek wpisuje się w te warunki, również nie jest wymagane pozwolenie na rozbiórkę, natomiast potrzebne będzie zgłoszenie planowego wyburzania do odpowiedniego urzędu. Przykładem takiego budynku może być domek letniskowy o łącznej powierzchni 30m², wysokości 3 m, umiejscowiony 2 metry od płotu.
- Budynek nie jest zabytkiem, ma więcej niż 25 metrów, stoi za blisko granicy działki (odległość mniejsza niż połowa wysokości) lub jest za wysoki (powyżej 8 m) – wtedy wymagane jest pozwolenie na rozbiórkę. Przykładem może być rozbiórka 50-metrowego domu.
Kiedy i gdzie ubiegać się o stosowne zezwolenia?
Prawo budowlane mówi, że zgłoszenie zamiaru rozbiórki lub wniosek o pozwolenie można składać przed terminem zamierzonego rozpoczęcia prac, nie ma jednak żadnych ściśle określonych ram czasowych, w których należy się zmieścić. W przypadku samego tylko zgłoszenia, będzie ono ważne, o ile nastąpi przed rozpoczęciem robót. Zgłoszenie składa się do starosty albo prezydenta miasta, w niektórych przypadkach do wojewody. W przypadku wniosku o pozwolenie, które składa się do starostwa lub urzędu miasta, nie wolno rozpoczynać prac przed otrzymaniem urzędowej odpowiedzi! Trzeba cierpliwie czekać na wydanie decyzji. Dokonanie rozbiórki domu przed otrzymaniem stosownego pozwolenia jest równoznaczne z tzw. samowolą budowlaną, za którą grożą sankcje prawne: kara grzywny, ograniczenie wolności albo pozbawienie wolności nawet do dwóch lat. Wyjątkiem jest rozebranie przed otrzymaniem pozwolenia takiego obiektu, który bezpośrednio zagraża bezpieczeństwu – na przykład ściany są w tak fatalnym stanie, że grożą zawaleniem.
Jak przeprowadzić prace rozbiórkowe?
Kiedy formalnościom stanie się zadość, czas przystąpić do prac. W zależności od rozbieranego obiektu, rozbiórki można próbować dokonać ręcznie – np. w przypadku niewielkiego drewnianego budynku gospodarczego. W przypadku większych budynków, własnoręczny demontaż może okazać się niemożliwy i potrzebne będzie wsparcie profesjonalnej ekipy budowlanej. Być może nie obejdzie się bez usługi polegającej na użyciu liny i ciągnika, koparki, prawie zawsze w ruch idą też ogromne młoty wyburzeniowe.
W tym przypadku warto też sporządzić projekt rozbiórki, który pozwoli na usystematyzowanie wszystkich prac. Taki szkic prowadzonych planowanych działań jest wręcz wymagany w przypadku chęci uzyskania pozwolenia na rozebranie budynku.
Warto pamiętać o kolejności prowadzenia rozbiórki. Stopniowo powinno się odciążać elementy nośne konstrukcji. W tym celu najlepiej jest zacząć od robót na wyższych kondygnacjach, np. od dachu i wraz z przebiegiem prac przechodzić coraz niżej. Szczególną uwagę zwrócić należy na stropodachy, które same w sobie stanowią ważny element konstrukcyjny budynku.
Co zrobić z gruzem?
Jeszcze zanim przystąpi się do wyburzania, trzeba zaopatrzyć się w kontenery na gruz lub worki Big Bag, bez których ciężko byłoby przeprowadzić jakiekolwiek roboty rozbiórkowe. Do pojemników tych trafiają wszelkie odpady takie jak cegły, bloczki, pustaki, a nawet panele i inne materiały wykończeniowe. Pojemniki na gruz nie tylko porządkują przestrzeń wokół wyburzanego obiektu, ale są też gotowym ładunkiem odpadów budowlanych, który wystarczy wywieźć na odpowiednie składowisko. Beton po wyburzaniu domu może zostać poddany recyklingowi i wykorzystany do innych celów budowlanych. Wywóz gruzu z jednej strony pozwala na pozbycie się niechcianych odpadów, a z drugiej, przyczynia się do odzyskania surowców wtórnych, z których cała Warszawa powinna czerpać garściami.